بازار و انواع بازارها کدامند؟ و تورم چگونه به وجود می آید؟
تابه حال این سوال برای شما پیش آمده است که بازار و انواع بازارها کدامند؟ و تورم چگونه به وجود می آید؟ در پاسخ به این سوال میتوان گفت که بازار مکانی است که در آن دو یا چند طرف، کالاها، خدمات و اطلاعات را مبادله میکنند. بهطور کلی، بازار مکانی است که در آن دو یا چند طرف در خرید و فروش دخیل هستند.
دو طرف درگیر در یک معامله، فروشنده و خریدار نامیده میشوند.
فروشنده در ازای دریافت پول، کالا و خدمات را به خریدار میفروشد. جهت رقابتیشدن بازار، باید بیش از یک خریدار و فروشنده وجود داشته باشد.
انواع بازار ها:
- بازارهای فیزیکی: بازار فیزیکی مکانی است که خریداران میتوانند بهصورت فیزیکی با فروشندگان دیدار کنند و کالاهای مورد نظر را از آنها در ازای مبلغی پول خریداری کنند. مراکز خرید، فروشگاههای بزرگ و فروشگاههای خردهفروشی نمونههایی از بازارهای فیزیکی هستند.
- بازارهای غیرفیزیکی/بازارهای مجازی: در چنین بازارهایی، خریداران از طریق اینترنت کالا و خدمات خود را خریداری میکنند. در چنین بازاری، خریداران و فروشندگان بهطور فیزیکی با یکدیگر دیدار نمیکنند و با یکدیگر تعاملی ندارند، در عوض تراکنش از طریق اینترنت انجام میشود. مثالها شامل خرید از ردیف، ای بی و غیره است.
- بازار حراج یا مزایده: در بازار حراج، فروشنده کالاهای خود را به بالاترین قیمت پیشنهادی از طرف پیشنهاددهنده بهفروش میرساند.
- بازار کالاهای واسطه: در چنین بازارهایی، کالای خام مورد نیاز برای تولید نهایی کالاهای دیگر بهفروش میرسد.
- بازار سیاه: بازار سیاه مکانی است که در آن کالاهای غیرقانونی مانند مواد مخدر و سلاح بهفروش میرسد.
- بازار علم و دانش: بازار دانش مکانی است که در آن اطلاعات و محصولات مبتنی بر دانش مبادله میشود.
- بازار مالی: بازاری که در آن داراییهای سیال (پول) مبادله میشود، بازار مالی نامیده میشود.
- بازار کالا و خدمات: این بازار اولین بازار تشکیل شده به وسیله انسان هاست.
بازارهای مالی شامل انواع زیر است:
- بازار سهام: شکلی از بازار که در آن فروشندگان و خریداران به مبادله سهام میپردازند.
- بازار اوراق قرضه: بازاری که در آن خریداران و فروشندگان اوراق بهادار بدهی، معمولاً به شکل اوراق قرضه، را مبادله میکنند. یک اوراق قرضه قراردادی است که توسط هر دو طرف به امضاء میرسد که در آن، یک طرف وعده میکند میزان پولی را به همراه سود با فواصل زمانی مشخص بازپرداخت کند.
- بازارهای ارز خارجی: در این نوع بازار، طرفین در تجارت ارز دخیل هستند. در یک بازار ارز خارجی (به نام بازار ارز نیز شناخته میشود)، یکی از طرفین، به مبادله ارز یک کشور با مقدار معادل ارز کشور دیگر میپردازد.
- بازارهای پیشبینیکننده: بازار پیشبینیکننده مکانی است که در آن مبادله کالا یا خدمات برای آینده صورت میگیرد. خریدار زمانی سود میبرد که بازار افزایش یابد و زمانیکه بازار سقوط کند، ضرر خواهد کرد.
در این قسمت به شرح مهمترین بازار ها می پردازیم:
بازار کالا و خدمات:
این بازار اولین بازار تشکیل شده به وسیله انسان هاست. در واقع انسان ها در گذشته و حال یاد گرفته اند که محل متشکلی را برای خرید و فروش کالاهای خود داشته باشند و قوانین و عرف حاکم بر این بازار را رعایت کنند. در بازار کالا در قبال کالا و خدمات, واحد پولی مورد پذیرش, به عنوان تسهیل کننده معاملات مورد استفاده قرار می گیرد. در این بازار, ارزش هر کالا یا خدمت با مبلغی پول تعریف و عرضه می شود و معمولا معاملات درون این بازار, تحت مکانسیم های شناخته شده ای صورت می گیرد. در این بازار کالاها و خدمات به گونه و نوع های مختلفی تقسیم بندی می شوند و هر کدام از آن ها تحت حاکمیت قوانین و عرف خاص پذیرفته شده خود مورد معامله قرار می گیرند. در این نوع بازار واحد پولی, به عنوان واسطه معاملات می تواند در بخش های مختلف بازار به راحتی جابه جا شود و هیچ گونه محدودیتی برای آن وجود ندارد. در واقع ما می توانیم نقدینگی خود را به راحتی در بخش های مختلف و تحت قوانین آن به گردش دربیاوریم.
بازار کالا و خدمات, به دلیل قدمت و به دلیل تامین کننده نیازهای کلی انسان ها از وسعت بسیار زیادی برخوردار است. در این بازار آنچه که ارزش کالا و خدمات را تعیین می کند عرضه و تقاضاست. تقاضا متناسب با نیاز انسان ها تغییر می کند.
بازار پول:
بازار پول ابتدا به جهت نگهداری نقدینگی مردم تشکیل شد و به عنوان یک محل امن برای نگهداری و محافظت از پول در مقابل سرقت از آن تعبیر شد. در ابتدا بانک در قبال نگهداری و محافظت از پول مردم از آن ها مبالغی را دریافت می کردند.
اما با گسترده شدن دنیا و مناسبات اقتصادی و ایجاد دادوستدهای گسترده وظایف و مسئولیت های جدیدی برای بانک ها تعریف شده. در این زمان, دولت ها یاد گرفتند که شاید بتوان از بانک ها به عنوان ابزاری برای کاهش تقاضا در بازار کالا و خدمات استفاده کرد.
به همین دلیل شروع به تبلیغ برای جذب نقدینگی مازاد مردم در حساب های بانکی کردند, تا به این وسیله حجم نقدینگی در دست مردم را کاهش داده و کنترل نمایند و از سرازیر شدن ناگهانی این حجم عظیم نقدینگی به بازار کالا جلوگیری کنند و به این طریق, بتوانند تقاضا و نهایتا تورم را در بازار کالا و خدمات کنترل کنند. از طرف دیگر نقدینگی جمع شده در حساب های بانکی خود می توانست به صورت وام و تسهیلات در اختیار بخش های تولیدی جوامع قرار گیرد و تولید را افزایش دهد
بانک ها در قبال وام و تسهیلات پرداختی به شرکت ها و موئسسات بهره دریافت می کردند و از طرف دیگر به سپرده های مردم نیز بهره ای را می پرداختند و مابه التفاوت این دو نرخ بهره به عنوان درآمد بانک ها شناخته می شد.
بازار پول تا مدتها توانست نقش تعادل آفرین بین عرضه و تقاضا در بازار کالا و خدمات را بازی کند تا این که بحث کنترل نقدینگی در بازار پول به میان آمد.
با ایجاد بحران ها مردم به بانک ها هجوم آوردند و نقدینگی حساب های خود را طلب می کردند و در این مقطع و زمان بود که ضعف اصلی بازار پول نمایان گر شد. در واقع بازار پول توان لازم برای کنترل و حفظ تعادل بین عرضه و تقاضا در شرایط بحرانی را به طور کامل نداشت. پس باید راه دیگری یافته و به کار گرفته می شد
بازار سرمایه:
با بروز و شناخت ناتوانی بازار پول در ایجاد تعادل بین عرضه و تقاضا, با هدف جلوگیری یا کنترل تورم, بازار سرمایه به عنوان گزینه ای موثر در جهت تعادل آفرینی مورد توجه قرار گرفت. سیاست های مالی و اعتباری در ابتدا بازارهای سرمایه را ایجاد کرد و مساله ای به نام بورس و سهام به عنوان امری تاثیرگذار جای خود را در زندگی مردم باز کرد و مردمی که تا آن زمان مازاد نقدینگی خود را در سپرده های بانکی نگهداری می کردند.
در بورس اوراق بهادار که نمود بارزی از بازار سرمایه می باشد, سهام و سرمایه شرکت ها مرد معامله قرار می گیرد. این امر باعث می شود که مازاد نقدینگی افراد به جای سرازیر شدن به بازار کالا, به شرکت ها سرازیر شده و باعث تامین مالی شرکت ها شده و در نهایت تولید را افزایش دهد.
تولید بیشتر، عرضه را متعادل تر کرده و می تواند به تقاضای فزاینده در بازار کالا و خدمات پاسخ داده و مانع تورم شود. از طرف دیگر شرکت به یک منبع ارزان قیمت تامین مالی دسترسی داشته در نتیجه, قیمت تمام شده محصولاتشان، افزایش ناگهانی نخواهد داشت.
افراد قبل از خرید سهام شرکت ها و در صورت عملکرد مطلوبشان, در سود(زیان) آن ها شریک می شوند و در نتیجه تقاضا برای خرید سهام شرکت های سودآور هر روز بیشتر می شود و چرخه رقابت بین شرکت ها برای کسب سود بیشتر و در نتیجه جذب نقدینگی وسیع تر و بیشتر شده و این رقابت سالم می تواند تمامی گروه های فعال در بازار سرمایه را منتفع سازد.
شرکت ها از منابع مالی ارزان قیمت, منتفع می شوند, سهام داران در سود شرکت ها شریک می گردند, شراکت این دو بخش چرخه تولید را به گردش در می آورد و تولید بیشتر شکوفایی اقتصادی را به همراه خواهد داشت.
اتفاق مهم دیگری که در بازار سرمایه می افتد این است که نقدینگی به محض ورود به بازار سرمایه, به عنوان یک شریک, درگیر بازار گشته و در مواقع بحرانی, دولت ها می توانند ورود و خروج نقدینگی از این بازار را کاملا تحت سیاستهای خود قرار دهند.
در واقع نقدینگی وارد شده در بازار سرمایه در صورتی می تواند از این بازار خارج شود که جایگزینی داشته باشد و این مهم, جبران کننده نقض بازار پول است. چرا که نقدینگی در بازار پول, می توانست هر موقع که مایل باشد و بدون هیچ جایگزینی از بازار پول خارج شده و دولت را در اعمال سیاست های خود بر آن بازار محدود کند. در واقع نگارنده، بازار سرمایه را به”زندان جذاب و زیبای نقدینگی” تعبیر می کند.
در این زندان جذاب, نقدینگی به انتفاع از نقاط مثبت و سازنده بازار می پردازد و دولت ها نیز این امکان و فرصت را می یابند تا بر این حجم نقدینگی اعمال سیاست کنند و افسار گسیختگی آن را مهار نماید. کاری که شاید در بازارهای دیگر اصلا امکان پذیر نیست و به همین دلیل است که دولت ها و مجموعه های اقتصادی وابسته, تمایل بسیار زیادی به گسترش و تعمیق بازار سرمایه دارند. در واقع بازار سرمایه نه تنها یک وسیله, بلکه یک نیاز غیر قابل جایگزین در این مقطع از اقتصاد جهانی است.
انواع بازار سرمایه:
بازار اولیه
در بازار اولیه اوراق بهادار شرکت برای اولین بار صادر شده است و در معرض مبادله قرار می گیرند.به سهام جدیدی که بازار های ثانویه عرضه می کنند بازار اولی گفته نمیشود.
بازار ثانویه
بازار ثانویه شامل خریداران و فروشندگان سهام و اوراق قرضه ای است که قبلا انتشار یافته است. به دلیل بالا بودن نقدینگی در بازار ثانویه، صرف ریسک آن به مراتب کمتر است.
تورم
در قبال افزایش تقاضا و ثبات عرضه، افزایش قیمت ها حادث می شود که امروزه ما آن را به نام تورم می شناسیم, از تورم به عنوان بیماری اقتصاد نام برده می شود و اکثریت و یا بهتر است بگوییم کلیه حکومت ها تلاش می کنند تا تورم را به حداقل ممکن برسانند. تورم باعث ایجاد شغل های کاذب و کاهش تولید, یا تمایل به تولید می شود. به همین دلیل دولت ها و شبکه اقتصادی کشورها سعی می کنند با ایجاد تعادل بین عرضه و تقاضا, تورم را کنترل کنند.
مطالب زیر را حتما بخوانید:
نظرات کاربران