گره معاملاتی در بورس چیست و چگونه برطرف می شود؟
گره معاملاتی در بورس چیست و چگونه برطرف می شود؟ در بازار بورس، با توجه به اینکه برای دامنه مجاز نوسان قیمت، محدودیت وجود دارد، احتمال ایجاد صف خرید یا فروشهای سنگین برای نمادهای معاملاتی با حجم نقدینگی پایین وجود دارد. این امر موجب کند شدن روند معاملات این نمادها میشود. در این شرایط با توجه به پایین بودن حجم معاملات و حجم مبنا، قیمت پایانی نسبت به روز قبل تغییر محسوسی نخواهد داشت.
درصورتیکه شرایط توضیح دادهشده، در چند جلسه معاملاتی ادامه پیدا کند و نماد روی صفهای خرید یا فروش قفل باشد، گره معاملاتی اتفاق افتاده است. در این صورت این نماد مشمول دستورالعمل رفع گره معاملاتی خواهد شد.
بر اساس دستورالعملی که هیئت مدیره سازمان بورس در سال ۱۳۸۹ تصویب کرد، شرکتهایی که با مشکل صف خرید یا صف فروشهای سنگین و قفل شده روبهرو هستند مشمول دستورالعمل رفع گره معاملاتی میشوند. این دستورالعمل با هدف روانتر کردن معاملات سهامی که با صف خرید یا فروش قفل شده – بدون معامله – روبهرو هستند طراحی شده است.
دستورالعمل و قوانین گره معاملاتی
گره معاملاتی وضعیتی است که شرایط زیر را داشته باشد :
- در آن یک نماد معاملاتی با وجود برخورداری از صف سفارش خرید یا فروش در پایان جلسه معاملاتی حداقل معادل یک برابر حجم مبنا برای شرکتهایی با تعداد سهام ۳ میلیارد و بیشتر و دو برابر حجم مبنا برای سایر شرکتها به علت عدم تقارن قیمتهای درخواست خرید و فروش، حداقل به مدت ۵ جلسه معاملاتی مورد معامله قرار نگیرد یا متوسط معاملات روزانه آن در این دوره – به استثنای معاملات در بازار معاملات عمده – کمتر از ۵% حجم مبنا باشد.
- کلیه معاملات یک نماد معاملاتی در ۵ جلسه معاملاتی متوالی در سقف دامنه نوسان روزانه قیمت باشد.
- کلیه معاملات یک نماد معاملاتی در ۵ جلسه معاملاتی متوالی در کف دامنه نوسان روزانه قیمت باشد.
فهرست شرکتهای مشمول گره معاملاتی توسط بورس استخراج و حداکثر تا پیش از شروع روز معاملاتی از طریق سامانه معاملات و همچنین سایت رسمی TSETMC.COM (بخش پیامهای ناظر بازار) به اطلاع عموم میرسد. مقررات گره معاملاتی در مورد سهام برخی شرکتها به تشخیص مدیرعامل بورس میتواند حداکثر تا ۵ روز کاری اعمال نگردد.
در نظر داشته باشید که برخی از شرکتها ممکن است برخلاف قوانین بالا، مشمول رفع گره معاملاتی نشوند. در این شرایط ناظر بازار با توجه به نسبت P/E سهم، در نظر گرفتن معاملات مشکوک و حجم صف ساختگی سهم، ممکن است از مشمول کردن نماد جلوگیری کند.
مقررات گره معاملاتی در مورد سهام برخی شرکت ها به تشخیص مدیر عامل بورس می تواند حداکثر تا ۵ روز کاری اعمال نگردد.
ماده واحده: در صورت قرار گرفتن شرکتهایی با سرمایه کمتر از ۱۵۰ (یکصد و پنجاه) میلیارد ریال در گره معاملاتی، رفع گره و عدم اعمال حجم مبنا با پیشنهاد مدیریت بازار بورس تهران همراه با ذکر دلایل مربوطه و تأیید مدیرعامل شرکت بورس صورت میپذیرد.
برای نمادهای معاملاتی که بر اساس اعلام بورس مشمول گره معاملاتی می شوند، در ابتدای روز معاملاتی بعد بازگشایی نماد مطابق ترتیبات ماده ۲۲ انجام می گیرد.
دامنه نوسان در رفع گره معاملاتی
نمادهای معاملاتی که بر اساس اعلام بورس مشمول دستورالعمل رفع گره معاملاتی میشوند، در ابتدای روز معاملاتی بعد و در مرحله گشایش با دو برابر دامنه نوسان روزانه قیمت عادی آن نماد انجام و سپس در حراج پیوسته، معاملات در دامنه نوسان روزانه قیمت انجام میشوند. قیمت مرجع در دوره حراج پیوسته، قیمت کشف شده از طریق حراج ناپیوسته است.
بهعنوانمثال فرض کنید یک نماد از بازار اول بورس که دارای نوسان قیمت ۵ درصدی است به مدت ۱۰ جلسه معاملاتی متوالی با صف خرید همراه شود. بر اساس شرایط ایجاد گره معاملاتی که در بخشهای پیشین توضیح داده شد، این نماد مشمول رفع گره معاملاتی بوده و در روز معاملاتی بعدی، در زمان پیش گشایش با نوسان ۱۰ درصدی عرضه میشود. در مدتزمان ۳۰ دقیقه از زمان پیش گشایش تا گشایش کشف قیمت صورت میگیرد و پسازآن بر اساس قیمت کشفشده، معاملات سهم ادامه پیدا میکند. شایانذکر است که حداکثر به مدت ۵ روز معاملاتی متوالی، حجم مبنا برای محاسبه قیمت پایانی این نماد که مشمول رفع گره معاملاتی شده است در نظر گرفته نمیشود؛ بنابراین کوچکترین تغییری در قیمت سهم بدون توجه به حجم معاملات آن، قیمت پایانی را تغییر میدهد.
لازم به توضیح است حذف حجم مبنا پس از پایان روز دهم درجلسات معاملاتی بعدی لحاظ خواهد شد .
در صورت تداوم ۵ روزه مشمولیت گره و حذف حجم مبنا و عدم رفع گره ، حذف حجم مبنا پس از یک روز وقفه مجدد ادامه خواهد یافت
پس از رفع گره معاملاتی یا خاتمه دوره پیشبینی شده در بند ۲، حجم مبنا در محاسبه قیمت پایانی سهام شرکت لحاظ میگردد.کارشناسان بازار سرمایه بررسی کردند اجرای صحیح رفع گرههای معاملاتی به نفع بازار تمام میشود براساس دستورا لعمل قبلی متوسط معاملات روزانه کمتر از _۲۰ درصد حجم مبنا بود در حالی که براساس دستورالعمل فعلی شرکت هایی که متوسط معاملات روزانهء آنها کمتر از پنج درصد حجم مبنا باشد، میتوانند مشمول اجرای این دستورالعمل شوند.«قانون رفع گرههای معاملاتی قبل از اصلاح، کارآیی بیشتری برای بازار به همراه داشت.»
مطالب زیر را حتما بخوانید:
نظرات کاربران