حراج و انواع حراج در بازار بورس

حراج در بازار بورس یکی از اصطلاحات مهم در بازار سرمایه است که با عناوین حراج پیوسته و حراج ناپیوسته شناخته می شوند. برای ورود به بازار باید با معنی این اصطلاحات آشنا شویم.

زمانی که نام حراج به گوش ما می رسد به یاد تخفیفات ویژه برند ها و  کمپانی های مختلف می افتیم ولی در بازار بورس منظور از حراج پیوسته و ناپیوسته اعمال تخفیف بر سهام ها نمی باشد بلکه بیانگر دو مرحله داد و ستد است.

برای ساده تر شدن مفهوم این اصطلاح باید  ابتدا با مرحله پیش گشایش و بعد با تعریف حراج ناپیوسته و حراج پیوسته آشنا شویم.

مرحله پیش گشایش

مرحله پیش گشایش قبل از حراج ناپیوسته قرار داشته و در آن پیش از آغاز داد و ستد، سفارشات به ثبت می رسند و می توان در آن ها تغییراتی را اعمال نمود یا اینکه آن ها را حذف کرد. زمان شروع به کار مرحله پیش گشایش ۳۰ دقیقه پیش از آغاز خرید و فروش می باشد و اینکه نمی توان در این مرحله مبادله ای را انجام داد.

تعریف حراج ناپیوسته

نام دیگر حراج ناپیوسته، حراج تک نرخی است. در این حراج که بعد از ثبت همه سفارش ها می باشد و همینطور نوسانات قیمت، مطابق با قوانین حراج ناپیوسته اعمال شده است آغاز می گردد. قیمت ها در حراج ناپیوسته باید مطابق با قیمت نظری گشایش یا همان TOP باشد.

اصطلاح قیمت نظری

اصطلاح قیمت نظری گشایش برای بسیاری آشنا نیست و اطلاعی از معنی آن ندارید که به توضیح آن به زبان قابل فهم می پردازیم. در واقع قیمت نظری گنجایش در مرحله پیش گشایش تعیین می گردد و کاملا با سازوکارهای معین شده تطابق داشته و تعیین این قیمت به وسیله سامانه تی اس ایی محقق می شود. سامانه تی اس ایی یک سامانه معاملاتی است که این قیمت ها را برآورد می کند.

تعریف حراج پیوسته

زمان شروع داد و ستد به حراج پیوسته معروف است. زمانی که فروشنده سهام با خریدار به توافق نهایی رسیده و قیمت پیشنهادی هر دو یکی است. در حراج پیوسته سهام دارها با یکدیگر وارد انجام مبادله شده و اقدام به واگذاری یا خرید سهام می کنند. قیمت در حراج پیوسته با توجه به حراج ناپیوسته تعیین می شود و قیمت این حراج نیز کاملا قانونی و مطابق با قیمت های روز می باشد.

درک بهتر حراج پیوسته و نا پیوسته

برای درک بهتر با مثالی ساده مفهوم حراج پیوسته و نا پیوسته را برای شما توضیح میدهیم:

مدارک پیوسته و ناپیوسته دانشگاه ها را مدنظر خود قرار دهید. برای مثال در دوره های کارشناسی ناپیوسته، شما ابتدا باید از سد دوره کاردانی عبور کنید و مدارک لازم آن را کسب کرده و بعد وارد دوره کارشناسی شوید. این روند در پیوسته به این صورت نمی باشد و شما در طی ۴ سال متوالی باید دوره کارشناسی پیوسته را به پایان برسانید.

در حراج پیوسته نیز پس از مطابقت قیمت ها عملیات داد و ستد مهیا می شود ولی در حراج ناپیوسته باید چند مرحله طی شود.

دلیل روبرو شدن یک نماد با حراج ناپیوسته چیست؟

در گاهی از مواقع یک شرکت به دلایل مختلفی نظیر تغییر در کادر مدیریتی یا تغییر سهام ها یا هر تصمیم دیگری، نماد آن تا لحظه اعمال تغییرات نهایی متوقف شده و نام آن شرکت به صورت موقت از سازمان بورس کنار گذاشته می شود.

برگزاری مجمع عمومی عادی سالیانه به طور فوق العاده: مجمع عمومی عادی سالیانه در این شرایط به چند دلیل صورت می گیرد:

۱- تصویب صورت های مالی یا تقسیم سود که بازگشایی نماد معاملاتی با حراج ناپیوسته بدون محدودیت دامنه نوسان صورت می گیرد.

۲- در صورتی که برگزاری مجمع عمومی عادی سالیانه هدفی به غیر از تصویب صورت های مالی یا تقسیم سود نقدی داشته باشد بازگشایی نماد معاملاتی با حراج ناپیوسته با محدودیت دامنه نوسان صورت خواهد گرفت.د

۳-در صورتیکه هدف برگزاری مجمع عمومی به طور فوق العاده برای تغییر میزان سرمایه شرکت باشد، بازگشایی نماد معاملاتی با حراج ناپیوسته بدون محدودیت دامنه نوسان صورت خواهد گرفت.

افشای اطلاعات با اهمیت : اگر افشای اطلاعات با اهمیت شرکت های ثبت شده نزد سازمان در گروه الف قرار داشته باشد، بازگشایی نماد معاملاتی با حراج ناپیوسته بدون محدودیت دامنه نوسان و اگر در گروه ب قرار داشته باشد، بازگشایی نماد معاملاتی با حراج ناپیوسته با محدودیت دامنه نوسان انجام می شود.

قانون نوسان ۵۰ درصد: براساس این قانون نماد معاملاتی حداکثر ۲ روز کاری پس از توقف، با محدودیت دامنه نوسان با حراج ناپیوسته بازگشایی می شود.

گره معاملاتی

مشکوک بودن معاملات به استفاده از اطلاعات نهانی یا دستکاری قیمت: در این صورت سازمان بورس می تواند ضمن اعلام به عموم، نماد معاملاتی شرکت را متوقف کند. بازگشایی نماد معاملاتی پس از بررسی های لازم، با حراج ناپیوسته با محدودیت دامنه نوسان صورت خواهد گرفت.

اگر در حراج نا پیوسته معامله ای صورت نگیرد با چه اتفاقی روبرو خواهیم بود؟

در صورتی که در حراج ناپیوسته، معامله ای صورت نپذیرد یا معاملات انجام شده در دوره حراج ناپیوسته توسط سازمان بورس تایید نگردد، به تشخیص سازمان بورس و پس از اطلاع رسانی، حراج ناپیوسته برای یک بار دیگر در همان جلسه معاملاتی یا در ۹۰ دقیقه ابتدایی جلسه بعد قابل تکرار خواهد بود. در صورتی که مجدد کشف قیمت در حراج ناپیوسته فرابورس و یا بورس صورت نگیرد، آخرین قیمت پایانی نماد معاملاتی، قیمت مرجع در دوره حراج پیوسته خواهد بود. در صورت قیمت گذاری حق تقدم سهام برای اولین بار پس از افزایش سرمایه و همچنین در زمان عرضه حق تقدم استفاده نشده، در صورت عدم کشف قیمت پس از ۲ نوبت حراج ناپیوسته، حراج ناپیوسته تا کشف قیمت تکرار می شود. در زمان عرضه حق تقدم استفاده نشده، مدت زمان حراج ناپیوسته از شروع عملیات حراج آغاز و تا پایان جلسه معاملاتی ادامه خواهد داشت.